قطعنامه مجمع عمومی در مورد الزام‌آور بودن نظر مشورتی دادگاه لاهه
قطعنامه مجمع عمومی در مورد الزام‌آور بودن نظر مشورتی دادگاه لاهه
قطعنامه مجمع عمومی در مورد الزام‌آور بودن نظر مشورتی
دادگاه لاهه
قطعنامه1 مجمع عمومی سازمان ملل
{بدون ارجاع به کمیته اصلی {(A/ES-10/L.18/Rev.1)
A/res/es-10/15
2 آگوست 2004
دإط- 10/15- حکم دادگاه عدالت بین‌المللی در مورد پیامدهای حقوقی ناشی از ساخت دیوارحائل در اراضی اشغالی فلسطین از جمله قدس شرقی و اطراف آن
مجمع عمومی،
با رجوع به اصول منشور سازمان ملل،
و با نظر به اینکه تقویت احترام به تعهدات ناشی از منشور و دیگر اسناد و قواعد قانون بین‌الملل، جزء اهداف و اصول اساسی سازمان ملل است،
و با اشاره به قطعنامه شماره 2625 (د- 25) مورخ 24 اکتبر 1970 این مجمع، در مورد اعلام اصول قانون بین‌الملل مربوط به روابط دوستانه و همکاری میان کشورها طبق منشور سازمان ملل متحد،
و با تأکید مجدد بر عدم مشروعیت کسب اراضی با توسل به زور یا تهدید به آن،
و با اشاره به قواعد الحاقی به توافقنامه لاهه در مورد قوانین و عرف مربوط به جنگ‌های زمینی مصوب سال 1907(1)
و با اشاره به کنوانسیون ژنو مربوط به حمایت از شهروندان در هنگام جنگ مورخ 12 آگوست 1949(2) و احکام مربوط به قوانین عرفی از جمله موارد مذکور در پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های‌ژنو(3)
ــــــــــــــــــــــــــ
1- این سند مربوط به صفحه 108 مقاله فلسطین در دادگاه لاهه در همین نشریه است.
و نیز با اشاره به کنوانسیون بین‌المللی ویژه حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون بین‌المللی ویژه حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (4) و کنوانسیون حقوق کودک(5)
و با تأکید مجدد بر مسئولیت دائم سازمان ملل در قبال مسئله فلسطین تا زمان حل و فصل همه جانبه و رضایتبخش آن طبق مشروعیت بین‌المللی،
و با اشاره به قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت از جمله قطعنامه‌های 242 مصوب 22 نوامبر 1967، 338 مصوب 22 اکتبر 1973، 446 مصوب 22 مارس 1979، 452 مصوب 20 ژوئیه 1979، 465 مصوب اول مارس 1980، 476 مصوب 30 ژوئن 1980، 478 مصوب 20 آگوست 1980، 904 مصوب 18 مارس 1994، 1073 مصوب 28 ستپامبر 1996، 1397 مصوب 12 مارس 2002، 1515 مصوب 19 نوامبر 2003 و 1544 مصوب 19 می 2004،
و همچنین با اشاره به قطعنامه‌های دوره فوق‌العاده دهم در مورد اقدامات غیرقانونی اسراییل در قدس شرقی اشغالی و بقیه اراضی اشغالی فلسطین،
و با تأکید مجدد بر قطعنامه 58/292 مصوب 6 می 2004 طی دوره 58 مجمع عمومی پیرامون وضعیت اراضی اشغالی فلسطینی از جمله قدس شرقی،
و نیز با تأکید مجدد بر حق ملت فلسطین در زمینه تعیین سرنوشت و حق تشکیل دولت مستقل فلسطین،
و با تأکید مجدد بر پایبندی به راه‌حل 2 دولتی اسراییل و فلسطین و همزیستی مسالمت‌آمیز آنها ضمن مرزهای به رسمیت شناخته شده براساس مرزهای قبل از 1967،
و با محکوم ساختن همة اقدامات خشونت‌آمیز، تروریستی و مخرب،
و با تذکر به طرفین در مورد عمل به تعهداتشان نسبت به طرح نقشه راه (6) مبنی بر تلاش تشکیلات خودگردان پیرامون دستگیری و مهار افراد و گروههای عامل و طراح حملات خشونت‌بار و نیز عدم انجام اقداماتی از جانب اسراییل که باعث از میان رفتن اعتماد میان طرفین می‌شود که از جمله آنها می‌توان به عدم حمله به شهروندان و عملیات قتل خارج از چارچوب قانون اشاره کرد،
و همچنین با ذکر این مطلب که همه کشورها حق و وظیفه دارند که اقداماتی طبق قانون بین‌الملل و قانون بین‌المللی حقوق بشر با هدف کنترل اقدامات خشونت‌آمیز و مرگبار علیه شهروندان خود به منظور حفظ جان آنها انجام دهند،
و با اشاره به قطعنامه د إ ط-10/13 مصوب 21 اکتبر 2003 مبنی بر درخواست از اسراییل برای توقف ساخت دیوارحائل در اراضی اشغالی فلسطین و بازگشت به وضعیت سابق از جمله در قدس و اطراف آن،
و با اشاره به قطعنامه د إ ط- 10/14 مصوب 8 دسامبر 2003 مبنی بر درخواست از دادگاه عدالت بین‌المللی برای صدور حکم فوری در مورد مسئله زیر:
«پیامدهای حقوقی ناشی از ساخت دیوارحائل توسط اسراییل به عنوان نیروی اشغالگر در اراضی اشغالی فلسطین از جمله قدس شرقی و اطراف آن به شیوه مشخص شده در گزارش دبیر کل، از نظر قواعد و اصول قانون بین‌الملل از جمله کنوانسیون چهارم ژنو مصوب 1949 و قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت و صلح عمومی سازمان ملل چیست»؟
و با دریافت حکم صادره در 9 ژوئیه 2004 از این دادگاه پیرامون سؤال مطرح شده(7)،
و با ملاحظه ویژه نسبت به حکم دادگاه عدالت بین‌المللی در پاسخ به سؤال مطرح شده توسط مجمع عمومی طی قطعنامه د إ ط- 10/14 به این شرح (8)،
«الف) ساخت دیوارحائل توسط اسراییل به عنوان نیروی اشغالگر در اراضی اشغالی فلسطین از جمله قدس شرقی و اطراف آن و سیستم همراه با این دیوار، با قانون بین‌المللی مغایرت دارد.
ب) اسراییل ملزم به توقف نقض قانون بین‌المللی و توقف فوری ساخت دیوارحائل در اراضی فلسطینی از جمله قدس شرقی و اطراف آن و نیز از بین بردن ساختار به وجود آمده و لغو یا ابطال همه قوانین مربوطه به آن براساس ماده 151 این حکم است.
ج) اسراییل ملزم به جبران همه ضررهای ناشی از ساخت دیوارحائل در اراضی اشغالی فلسطین از جمله قدس شرقی و اطراف آن است.
د) همه کشورها ملزم به عدم به رسمیت شناختن وضعیت غیرقانونی مترتب بر ساخت دیوار و عدم ارائه کمک به منظور باقی ماندن وضعیت ناشی از این ساخت‌و‌سازاند. همچنین همه کشورهای عضو کنوانسیون چهارم ژنو مربوط به حمایت از شهروندان غیرنظامی در هنگام جنگ مصوب 12 آگوست 1949، ضمن احترام به منشور سازمان ملل و قانون بین‌الملل وظیفه دارند اسراییل را به تبعیت از حقوق بشر که در این توافقنامه ذکر شده است، ملزم سازند.
هـ) سازمان ملل بویژه مجمع عمومی و شورای امنیت باید اقدامات لازم دیگر برای پایان دادن به وضعیت غیرقانونی بوجود آمده بر اثر ساخت دیوارحائل و سیستم مرتبط با آن را به همراه اجرای ضروری این حکم در نظر گیرند».
و با ملاحظه این مطلب که دادگاه مذکور به این نتیجه رسیده که ساخت شهرک‌های اسراییلی در اراضی اشغالی فلسطین از جمله قدس شرقی، به معنای نقض قانون بین‌الملل است،(9)
و با ملاحظه مطالب عنوان شده توسط دادگاه مبنی بر اینکه «اسراییل و فلسطین به پایبندی به قواعد حقوق بشر که در حمایت از شهروندان غیرنظامی نمود می‌یابد التزام دارند» و نیز این مطلب که به نظر این دادگاه تنها راه خاتمه دادن به این وضعیت اسفبار، اجرای صادقانه همه قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت بویژه قطعنامه‌های 242 مصوب سال 1967 و 338 مصوب سال 1973(10) است،
و با نظر به این مطلب که احترام به دادگاه مذکور و وظایف آن، امری اساسی برای حاکمیت قانون و غلبه عقل و منطق در امور بین‌الملل محسوب می‌شود،
مجمع عمومی، آرای زیر را صادر می‌کند:
1- حکم دادگاه عدالت بین‌المللی مورخ 9 ژوئیه 2004 در مورد پیامدهای حقوقی ناشی از ساخت دیوارحائل در اراضی فلسطین اشغالی از جمله قدس شرقی و اطراف آن را به رسمیت می‌شناسد.
2- از اسراییل به عنوان نیروی اشغالگر می‌خواهد، تعهدات قانونی خود را به صورت مذکور در حکم دادگاه عملی کند.
3- وظایف همه کشورهای عضو سازمان ملل را طبق حکم صادره به آنها متذکر می‌شود.
4- از دبیرکل می‌خواهد، فهرست ضررهای وارد آمده به همه اشخاص حقوقی یا حقیقی مربوط به موارد 152 و 153 حکم مذکور را تهیه کند.
5- جلسه‌ای دیگر برای ارزیابی میزان اجرای این قطعنامه با هدف پایان دادن به وضعیت غیرقانونی ناشی از ساخت دیوارحائل و سیستم مرتبط با آن در اراضی اشغالی فلسطین از جمله قدس شرقی تشکیل خواهد شد.
6- به دولت اسراییل و تشکیلات خودگردان یادآوری می‌کند که هر چه سریعتر تعهدات خود در زمینه اجرای طرح نقشه راه را با همکاری با کمیته 4 جانبه براساس قطعنامه شماره 1515 شورای امنیت مصوب سال 2003 به منظور تحقق دیدگاه مبنی بر تشکیل 2 دولت و همزیستی مسالمت‌آمیز آنها عملی کنند و تأکید می‌کند که اسراییل و تشکیلات خودگردان باید به مراعات دقیق اصول حقوق بشر ملتزم باشند.
7- به همه کشورهای عضو کنوانسیون چهارم ژنو یادآوری می‌کند که وظیفة ملزم ساختن اسراییل به اجرای این کنوانسیون را بر عهده دارند و از سوئیس می‌خواهد که به عنوان امانتدار کنوانسیون ژنو(11)، رایزنی‌های لازم را انجام داده و گزارشی را در این مورد به مجمع عمومی ارائه کرده و از جمله، امکان از سرگیری کنفرانس طرف‌های عضو کنوانسیون چهارم ژنو را بررسی کند.
8- اجازه لغو موقت جلسات دهمین دوره فوق‌العاده را صادر کرده و به رئیس مجمع عمومی اجازه می‌دهد، پس از درخواست کشورهای عضو طی دوره آتی این مجمع، مجدداً آن را برگزار کند.
جلسه عمومی 27
20 ژوئیه 2004
پی‌نوشت‌‌ها:
1- انظر: صندوق کارنیخی للسلام الدولی، اتفاقیات و اعلانات لاهامی لعامی 1899 و 1907 (نیویورک، مطبعه جامعة اوکسفورد، 1915).
2- الأمم المتحده، مجموعة المعاهدات، المجلد 75، الرقم، 973.
3- المرجع نفسه، المجلد 1125، الرقم 17512
4- انظر القرار 2200 ألف (د-21)، المرفق
5- القرار 44/25، المرفق
6- S/2003/529، المرفق
7- انظر A/Es-10/273 و Corr.1
8- المرجع نفسه، الفقره 163.
9- المرجمع نفسه، الفقره 120.
10- المرجع نفسه، الفقره 162.
11- الأمم المتحدة، مجموعة المعاهدات، المجلد 75، الأرقام 970 الی 973
