ظهور روابط دوستانه میان اسراییل، ترکیه و آذربایجان در دهه 1990، نه تنها واقعیت‌های ژئوپلیتیک جدید منطقه در دوره پس از جنگ سرد را منعکس کرد بلکه همچنین آگاهی از نقصان منابع اولیه و آب و چالشهای پیش‌روی هر یک از این کشورها را افزایش داد. علی‌رغم توجه بسیاری از کارشناسان به ظهور ائتلاف سه‌گانه اسراییل، ترکیه و آذربایجان در دورة پس از جنگ سرد، مسئلة امنیت انرژی به عنوان یک موضوع دائمی در این روابط عمدتاً ناشناخته باقی ماند.(1) به موازات افزایش رقابت برای دستیابی به منابع انرژی مطمئن در دهه‌های اخیر و در آینده‌ای قابل پیش‌بینی، تأثیر امنیت انرژی بر سیاست خارجی به توجهی ویژه نیاز دارد.
این مقاله نقش اهمیت روزافزون امنیت انرژی را در تشکیل ائتلاف استراتژیک بین اسراییل، ترکیه و آذربایجان بررسی می‌کند.(2) به منظور انعکاس شایسته این پیچیدگی در دوره پس از جنگ سرد، مفهوم امنیت فراتر از امنیت نظامی صِرف، در نظر گرفته می‌شود و این مفهوم بسط یافته جدید، شامل امنیت انرژی، محیطی و امنیت آب می‌شود.
ادامه مطلب ...
2- فارغ‌التحصیل مرکز مطالعات آفریقا و شرق‌شناسی انگلیس و کارشناس مسائل استراتژیک و انرژی.
3- کارشناس ارشد روابط بین‌الملل و کارشناس ارشد مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی- علمی ندا.
ایران مناسب‌ترین مسیر برای انتقال منابع انرژی به بازارهای بین‌المللی است، اسراییل و سازمانهای صهیونیستی تلاش کردند تا مقامات آمریکا و رهبران برخی از جمهوری‌های استقلال یافته از جمله جمهوری آذربایجان را به تغییر مسیر انتقال این منابع ترغیب کنند. در این دوره، ترکیه نیز که به دلایل متعدد به آسیای میانه‌روی آورده بود، در ائتلاف آمریکا، اسراییل و آذربایجان قرار گرفت. لازم به یادآوری است که انرژی تنها عامل ایجاد ائتلاف مذکور نبوده بلکه عوامل متعدد دیگری در این رابطه نقش داشته‌اند.
نویسنده این مقاله، اگرچه درباره اهمیت انرژی در این ائتلاف بسیار اغراق کرده اما با توجه به اینکه از این منظر به ائتلاف مذکور نگریسته، می‌تواند اطلاعات مناسبی را در اختیار تحلیلگران و سیاستگذاران قرار دهد. طبیعی است که انتخاب چنین متونی برای ترجمه، به معنای تأیید محتوای تحلیل آن از سوی فصلنامه مطالعات فلسطین نبوده و هدف از چاپ آن صرفاً، برای آگاهی بیشتر کارشناسان ایرانی با دیدگاههای تحلیلگران و مقامات رژیم‌صهیونیستی است.
واژگان کلیدی: امنیت، انرژی، جمهوری آذربایجان، اسراییل، ترکیه
ادامه مطلب ...جهانی شدن مفهوم حقوق بشر طی سالیان اخیر توام با محکومیتهای پی‌درپی و بین‌المللی ناقضان حقوق بشر، دولتهای جهان را به طور اعم و رژیم صهیونیستی را به طور اخص با چالشهای نوینی در عرصه بین‌الملل مواجه ساخته است. به بیان دیگر، جدیت نهادهای بین‌المللی مدافع حقوق بشر نظیر شورا، دیدبان و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل در پیگیری موارد نقض حقوق‌بشر در سراسر جهان از یک سو و اشتیاق روزافزون سازمانهای غیردولتی به مقوله حقوق بشر از سوی دیگر، رژیم‌صهیونیستی را که پیشتر بواسطه تصرف غیرقانونی یک سرزمین و سلب حقوق اولیه فلسطینیان تنها در افکار عمومی جهان مورد محکومیت قرار می‌گرفت، اکنون در وضعیتی قرار داده است که چه در داخل و چه در خارج با مخالفت روزافزونی از جانب گروههای مدافع حقوق‌بشر روبه‌روست. پس از تهاجم وحشیانه نظامیان رژیم‌صهیونیستی به نوارغزه، گروههای مدافع حقوق بشر در کشورهای مختلف تعقیب قضایی نظامیان این رژیم را آغاز کرده‌اند.
اعمال سیاست‌های نژادپرستانه علیه اقلیت عرب ساکن اراضی اشغالی1948، بی‌توجهی به مفاد کنوانسیون چهارم ژنو و نقض قوانین بین‌المللی جنگ در کنار پدیده‌های نوینی چون قاچاق انسان تنها بخشی از رفتار ضدحقوق بشری رژیم‌صهیونیستی در منطقه است که می‌توان شواهدی از آن را در گزارشات و قطعنامه‌های صادر شده از سوی مجامع بین‌المللی مشاهده کرد. از این رو، با توجه به کثرت موارد نقض حقوق بشر توسط رژیم‌صهیونیستی، گزارش حاضر می‌کوشد با تکیه بر اسناد و قطعنامه‌های بین‌المللی، رفتار ضدحقوق بشری این رژیم را در قبال شهروندان سوری ولبنانی مورد بررسی قرار دهد.
ادامه مطلب ...یکی از اصطلاحاتی که طی سالهای اخیر در منازعه میان گروههای مبارز فلسطینی از جمله حماس با رژیم‌صهیونیستی رایج شده، هدنه (Hudna) است. اگرچه این اصطلاح در متون فقه اسلامی دارای سابقه‌ای بسیار طولانی است اما فراگیر شدن اصطلاحات حقوق بین‌الملل عمومی بویژه در قرن بیستم باعث ناآشنایی با مفاهیمی چون هدنه شده است.
به تعبیر دیگر، کارشناسان اسراییلی و غربی با هدف شناخت استراتژیها و تاکتیکهای حماس، برای درک فرهنگ استراتژیک گروههای مبارز فلسطینی اهتمام فراوانی ورزیده‌اند. طبیعی است که پژوهشهای آنها دارای جهت‌گیری‌های خاصی بوده که نتایج آن برای کارشناسان جهان اسلام و بویژه ایران قابل پذیرش نخواهد بود.
با توجه به مقدمه مذکور و نیز ارتباط این موضوع با جنگ 22 روزه نوارغزه، در این نوشتار تلاش می‌شود اطلاعات مختصری درباره مفهوم هدنه، تفاوت و تشابه آن با اصطلاحات مشابه در حقوق بین‌الملل عمومی و حقوق جنگ و نیز فقه اسلامی بیان شود و سپس به دلایل استفاده حماس از اصطلاح هدنه و نیز پیامدهای آن در عرصه سیاسی- نظامی منازعه فلسطین پرداخته می‌شود.
ادامه مطلب ...جنگ 22 روزه نوارغزه از ابعاد مختلف قابل بررسی و تحلیل است. این جنگ ماهیت بسیاری از مسائل مربوط به فلسطین را شفاف‌تر کرد و قبل از همه نشان داد که خوی وحشیگری مقامات تل‌آویو هیچ حد و مرزی ندارد و آنها با نادیده انگاشتن تمامی موازین بین‌المللی و انسانی، نخستین نسل‌کشی قرن بیست و یکم را در نوارغزه به نمایش گذاشتند. اگرچه این منطقه تنها 360 کیلومتر مربع وسعت دارد اما ابعاد جنایتی که صهیونیستها در آن مرتکب شدند، بسیار گسترده است. این رژیم جدیدترین سلاح‌های غیرمتعارف ساخت آمریکا را روی کودکان، زنان و سالخوردگان نوارغزه آزمایش کرد و نهادهای بین‌المللی نظیر شورای امنیت نیز جز همراهی با آن کاری انجام ندادند. در حالی که دبیر کل سازمان ملل در سرزمینهای اشغالی حضور داشت، هواپیماهای رژیم‌صهیونیستی دفتر این سازمان (آنروا) در نوارغزه را هدف قرار دادند و بان‌کی‌مون نیز تنها به ابراز تأسف درباره این اقدام بسنده کرد.
ادامه مطلب ...کمیته امور عمومی آمریکا- اسراییل (آیپک) قدرتمندترین ابزار صهیونیستها در آمریکا است که تأثیر و نفوذ فراوانی بر سیاست داخلی و خارجی این کشور در قبال مسائل گوناگون دارد. یکی از مهمترین حوزه‌های مورد علاقه صهیونیستها، مسئله ایران است. آیپک با تمرکز بر مسائلی مانند مسئله هسته‌ای، تروریسم و تحریم ایران، سعی کرده تا یک اجماع داخلی در آمریکا و یک اجماع بین‌المللی در سطح جهان را علیه ایران به وجود آورده و بدین‌وسیله حاشیه امنیتی اسراییل را گسترش دهد، لذا با برگزاری نشست‌ها و کنفرانسهای سالانه در راستای اهداف تخریبی خود علیه ایران، سکویی برای اعمال مواضع صهیونیستها و متعهد کردن آمریکا به حمایت از رژیم‌صهیونیستی فراهم کرده است. آیپک علیه متحدان ایران مانند سوریه، حزب‌الله و حماس نیز اقداماتی انجام داده تا از این طریق نیز منافع ایران را به خطر اندازد. این پژوهش به بررسی دیدگاهها، مواضع و اقدامات آیپک علیه جمهوری اسلامی ایران از سال 2000 تا 2008 در تمام زمینه‌های مطرح شده می‌پردازد.
ادامه مطلب ...